De huid als seksorgaan
De huid is het grootste orgaan van het lichaam en heeft een gemiddelde oppervlakte van ongeveer 4,5 meter. De huid heeft overal gevoelige zenuwuiteinden en receptoren die reageren op allerlei soorten aanrakingen en emoties. Sensuele aanraking is een belangrijk onderdeel van opwinding zelfs zonder directe aanraking van de genitale huid. Huid op huid contact stimuleert de productie van het hormoon oxytocine (ook wel het knuffelhormoon) en bij deze reactie komt endorfine vrij, wat de hechting tussen individuen en het genot verhoogt. Via de huid en haren worden ook feromonen verspreid. Dit zijn natuurlijke lokstoffen die een rol spelen bij de aantrekkingskracht. Het hebben van seksueel contact heeft ook invloed op de huid zelf. Bij vrouwen bijvoorbeeld neemt door seksueel contact de hoeveelheid oestrogeen toe. Dit resulteert in een gladdere huid en voller haar. En bij zoenen wordt talg over de rand van de lip over het lippenrood verdeeld en de lipdoorbloeding verbeterd. De huid is ons omhulsel en daarmee de 'buitenpost' van onze hersenen: een communicatiemiddel voor emoties zoals schaamte (blozen), ontroering (kippenvel) en nervositeit (rode vlekken) en onmisbaar voor seksueel genot en zelfs belangrijk bij onze partnerkeuze. Prettige seks draagt voor de meeste mensen bij aan een verbetering van de kwaliteit van leven en een vermindering van stress. Dat laatste heeft ook zijn uitwerking op de huid.
De huid en aanraking
Aanraking kan psychologische impact leveren in de vorm van bijvoorbeeld liefde, geluk, acceptatie, kalmte of rust. Vaak denken mensen bij seksualiteit met name aan genitale opwinding of een orgasme. Maar een van de meest aangename onderdelen van seksuele intimiteit is vaak de ervaring om overal aangeraakt te worden. Aanraking is nodig om te leven, maar ook om te gedijen. Binnen seksualiteit is er de ongewone gelegenheid om onszelf over het hele lichaam aan te raken of aangeraakt te worden. Wanneer twee mensen intiem worden en hun lichaam tegen elkaar drukken in de vorm van een knuffel, kussen of in een van de seksuele posities, krijgen ze een enorme hoeveelheid huid nabijheid. Ze kunnen de wangen, lippen, borstkas en benen aanraken en de hand van hun partner langs hun rug, dijen of buik voelen. Twee naakte lichamen tegen elkaar geeft een kwalitatief ander effect dan in vergelijking met kleding aan. Zelfs het dragen van een badpak, een beha of ondergoed kan een barrière vormen voor intimiteit in vergelijking met de ervaring van fysiek en vaak emotioneel samen bloot te zijn.
Erogene zones
De neus, oogleden en lippen behoren tot de meest gevoelige plekken op het lichaam, net als de oren (buiten en binnen), de onderrug, de binnen benen en het gebied onder de navel. Die gebieden hebben een dunne laag huid met veel receptoren eronder. Andere stimulatiezones zijn de zijkanten van de nek, de onderkant van de polsen, het perineum (gebied tussen de vagina en de anus), de anus, de tenen en tussen de tenen. Veel van deze delen van de huid zenden berichten naar de seksuele centra van de hersenen die dan een boodschap overbrengen naar de geslachtsdelen om zich voor te bereiden op seksuele activiteit. Voelen is dus een belangrijk onderdeel van onze seksualiteit.
Aandoeningen kunnen direct of indirect invloed hebben op seksualiteit. Het lichaam reageert soms niet goed op seksuele prikkels of mensen hebben minder zin in seks, worden minder snel opgewonden, het gevoel is anders: het orgasme is minder sterk of blijft uit. De mogelijke bijwerkingen van de medicatie die mensen met een huidaandoening voorgeschreven krijgen, kunnen ook tot seksuele problemen leiden. Daarnaast verandert je seksuele leven door de gevolgen van de ziekte, bijvoorbeeld door pijn, jeuk, vermoeidheid en energieverlies. Daarbij kan een uiterlijke verandering van invloed zijn op de beleving van seksualiteit. Voor huidpatiënten is er vrij weinig te vinden over de relatie tussen een huidaandoening en seksualiteit, maar uit onderzoek is gebleken dat vele mensen met huidproblemen ook last hebben van seksuele problematiek. We weten van mensen met atopisch eczeem en psoriasis dat zelfs iets meer dan de helft seksuele problemen heeft. Er zijn verschillende redenen waarom mensen met een huidaandoening last kunnen hebben van problemen op seksueel gebied. Huidproblemen kunnen zichtbaar of onzichtbaar zijn. Je huid kan jeuken, schilferen, overgevoelig of juist ongevoelig zijn of niet lekker ruiken. Er kan veel te veel of te weinig haar zijn op bepaalde plaatsen van je lichaam. Je probleem kan aangeboren of later ontstaan zijn. Dat kan uitmaken in de manier waarop jij je hebt leren omgaan met de huidaandoening. Soms zit de huidaandoening zelf in het genitale gebied, zoals bij sommige seksueel overdraagbare aandoeningen, lichen sclerosus of andere vulvaire aandoeningen. Over het gehele lijf kunnen pijn, branderigheid en jeuk er voor zorgen dat aanraking onprettig is of er angst ontstaat om de ander aan te raken of pijn te doen.
Veel mensen met huidaandoeningen geven aan gevoelens van schaamte en onzekerheid in sociaal contact te ervaren. Hierdoor stappen mensen minder makkelijk op anderen af en wordt het moeilijker om een nieuwe relatie aan te gaan. De eerste date, of de eerste keer met iemand vrijen kan veel spanning oproepen, uit angst voor de reactie van de ander op het huidprobleem. Ook blijkt het lichaamsbeeld sterk samen te hangen met het zelfbeeld. Oftewel, wat iemand van zijn of haar lichaam vindt, bepaalt in grote mate wat hij of zij van zichzelf vindt als persoon. Ons zelfbeeld is vervolgens weer erg belangrijk voor een goed seksleven. Immers, wanneer je onzeker bent of jezelf negatief beoordeelt, geef je jezelf letterlijk en figuurlijk minder makkelijk bloot aan een ander.
Door huidaandoening van een van de partners kan de relatie beïnvloed worden. De relatie kan juist hechter worden, maar ook het omgekeerde komt voor. Partnerrollen in de relatie kunnen veranderen, bijvoorbeeld van minnaar naar patiënt. Ook de behoefte aan seksualiteit kan ook veranderen en daarin kunnen verschillen ontstaan. Dit kan gevoelens van schuld opleveren door het niet waarmaken van bepaalde verwachtingen. Als er al problemen in de relatie waren kunnen deze door de aandoening mogelijk erger worden. Het kan ook zo zijn dat er bepaalde gevoelens bij de partner los komen als reactie op de aandoening die kunnen voortkomen uit zorgzaamheid, angst of juist verdriet. Deze relationele problemen hebben vaak een negatieve invloed op het seksuele leven.
We weten allemaal dat te veel stress ongezond is. Chronisch hoge stress wordt geassocieerd met verslechtering van huidaandoeningen zoals acne en psoriasis. Het is belangrijk om te weten dat stress niet alleen mentaal van invloed op ons is, maar ook fysieke effecten kan hebben. Het gevoel van stress is een complex netwerk van hormonen en signalering dat elk orgaansysteem beïnvloedt. In onze drukke samenleving van vandaag de dag, is chronische stress soms de norm geworden voor veel mensen, wat leidt tot een probleem dat vaker voorkomt dan je zou denken. De stressreactie vermindert op natuurlijke wijze de opwinding of elimineert dit zelfs. Dit gebeurt in stressvolle situaties, of het lichaam gaat van nature in een vecht of vluchtreactie om te overleven. De fysiologische reactie van het lichaam op acute stress is het verhogen van de hartslag en de bloedstroom, en verlagen van de niet essentiële reacties zoals opwinding en slaap. Fysieke stress en angstreacties gaan ook gepaard met het onbewust aanspannen van de bekkenbodem. Voor verschillende seksuele klachten die kunnen ontstaan door bekkenbodemproblemen zijn verschillende oorzaken aan te wijzen. Door te strak gespannen bekkenbodemspieren kan het vrijen pijn doen. Het kan ook zijn dat de vagina niet goed doorbloedt raakt waardoor de vagina te droog blijft. Langdurige stress kan leiden tot chronisch verhoogde niveaus van het hormoon cortisol. Cortisol is essentieel en ons lichaam heeft het nodig in kleine hoeveelheden. Overmatig verhoogd cortisol heeft echter aangetoond dat de opwinding vermindert en uiteindelijk kan leiden tot minder frequente intimiteit. Stressvolle afleidende gedachten kunnen ook een belemmering zijn tijdens seks. De hersenen zijn van vitaal belang voor een plezierige seksuele ervaring en afleiding veroorzaakt door stress kan leiden tot een slechte focus op je seksuele beleving. Aandacht is belangrijk om succesvol van seksualiteit te kunnen genieten. Het is vaak zo dat mensen zich minder geneigd voelen om deel te nemen aan seksuele activiteiten als ze zich niet op hun gemak voelen met hun lichaam. Een slecht zelfbeeld kan leiden tot minder seks, en dat kan tot spanningen binnen je relatie leiden. Stress kan hand in hand kan gaan met angst en depressie. Veel mensen die aan deze aandoeningen lijden, zeggen dat ze helemaal geen zin hebben om seks te hebben of het duurt veel langer om opgewonden te worden.
Seksualiteit is een veelomvattend begrip. Liefde, tederheid, je dichtbij een ander voelen, ontspanning, plezier, erotiek, lust. Seksualiteit is voor iedereen anders en bestaat uit allerlei elementen. Die elementen kunnen onder andere zijn:
Samen vrijen is voor velen van ons een belangrijk onderdeel van ons seksleven. Het is een manier waarmee we liefde kunnen delen en om ons met elkaar verbonden te voelen.
Vrijen is te beschrijven aan de hand van de seksuele responscyclus. De seksuele responscyclus bestaat uit vijf verschillende fasen die we doorlopen tijdens het vrijen. Als je seksueel geprikkeld wordt reageert je lichaam automatisch. Deze fases doorloop je ook bij masturbatie, bij seksuele fantasieën of tijdens erotische dromen in je slaap. In elk van deze fasen kunnen problemen ontstaan.
Fase 1: de fase van verlangen
Weinig of geen zin in seks heeft te maken met je algemeen lichamelijk en psychisch welbevinden en is mede afhankelijk van hormonen.
Fase 2: de fase van opwinding
Voldoende seksueel verlangen en voldoende stimulatie kunnen zorgen voor opwinding. Het zenuwstelstel speelt hierbij een belangrijke rol. Om sensaties te kunnen waarnemen moeten er vanuit de geslachtsorganen signalen worden gestuurd naar de hersenen. Omgekeerd moeten de prikkels van de hersenen via het ruggenmerg de geslachtsorganen kunnen bereiken. Deze prikkels veroorzaken verschillende lichamelijke reacties waardoor er in toenemende mate opwinding ontstaat. Bij vrouwen wordt onder andere de vagina vochtig en mannen krijgen een erectie.
Fase 3: de plateau-fase
Tijdens deze fase is er sprake van een hoge opwinding. Het orgasme komt niet vanzelf en ontstaat niet enkel en alleen door de opwinding. Er is een zekere periode van opwinding en hoeveelheid prikkels nodig wat resulteert in een spanning die zich verder opbouwt. Vervolgens is het mogelijk om in de volgende fase komen: het orgasme.
Fase 4: de fase van het orgasme
Het orgasme laat alle opgebouwde spanning in je lichaam los. Het is als het ware een ontlading van seksuele energie. Dit gaat gepaard met genot, het samentrekken van de spieren, maar ook een warm en ontspannen gevoel dat zich over je hele lijf kan uitspreiden. Tijdens en na een chemotherapie of bestraling kun je last hebben van orgasmeproblemen.
Fase 5: de fase van herstel
Tijdens deze fase zakt de opwinding langzaam weg en komt het lichaam tot rust. Deze fase is voor mannen vaak wat abrupter dan voor vrouwen. Vaak overheerst er een gevoel van bevrediging.
Door verschillende veranderingen kunnen seksuele problemen ontstaan. Er is pas sprake van een seksueel probleem wanneer diegene dat daadwerkelijk als een seksueel probleem ervaart, seks niet beleeft hoe dat eerder kon, of niet voldoet aan verwachtingen. Dat kan voor iedereen anders zijn en iedereen gaat ook weer anders met veranderingen om. Er kunnen verschillende soorten seksuele problemen ontstaan.
