Door Peter van den Broek

Uitdaging: kansen benutten, risico’s beperken!

Voor Huid Nederland biedt het coalitie-akkoord kansen en risico’s. Het is positief dat door Huid Nederland gekozen speerpunten - zoals leefstijl, kwaliteit van leven, de persoonlijke gezondheidsomgeving (PGO) - een plek krijgen. Maar het is tekenend dat bij de aanbieding van het coalitie-akkoord aan de Tweede Kamer de meeste politieke commotie over de zorgkosten ging.
Wat gaat ‘minder meer’ betekenen? En dan niet pas op langere termijn. Discussies over de betaalbaarheid van de zorg, de inhoud van het basispakket en vergoedingen van genees- en hulpmiddelen, worden nu al gevoerd en gaan de komende jaren in hevigheid toenemen en gevolgen hebben. De uitdaging is de kansen te benutten en daarmee de risico’s te beperken!

De algemene uitgangspunten van de zorgparagraaf in het coalitie-akkoord 2021-2025 zijn niet nieuw: samenwerking, verantwoordelijkheid voor onszelf en elkaar, passende zorg (bewezen actief, maar ook kwaliteit van leven). Veelbelovend zijn het breder kijken naar gezondheid (relatie met andere leefgebieden) en de aandacht voor preventie/leefstijl, waaronder het versterken van de mentale weerbaarheid van mensen. Het akkoord noemt expliciet een goed functionerende persoonlijke gezondheidsomgeving (PGO) voor patiënten als einddoel. Verder wordt stapeling van eigen bijdragen tegen gegaan.

Het stelsel staat niet ter discussie, maar er worden wel stevige keuzen en hervormingen voorzien en mogelijk een herschikking van het zorglandschap. Enigszins cryptisch geformuleerd als ‘integraal aanbod en passende zorg over domeinen heen’. Meer dreigend is het ‘verbeteren en verbreden van de toets op het basispakket met een kader voor passende zorg’.

Huid Nederland pleit al jaren voor passende zorg, maar dan wel begrepen vanuit de context en de aandoening (zie onze visie integrale zorg huid & haar). In de beoordeling moeten juist die elementen als ‘kwaliteit van leven’, (positieve) gezondheid en andere leefgebieden zwaarder mee gaan wegen. En de ‘bewijsmethoden’ moeten er rekening mee houden dat, zeker bij zeldzame huidaandoeningen, het vaak om kleine patiëntenpopulaties gaat en daarmee een specifieke onderbouwing van de effectiviteit wenselijk is.

De verwachting is dat de zorg in de komende jaren tot de grootste kostenpost in de overheidsbegroting uitgroeit. Deels komt dit door de vergrijzing, waardoor een steeds groter beroep op de zorg gedaan gaat worden. Deels hebben technologische ontwikkelingen een kosten opdrijvend effect. Het nieuwe kabinet acht dit onhoudbaar in navolging van onder meer de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR). Meer zorg, betekent minder onderwijs of wonen, is de redenering en vraagt om fundamentele keuzen over: collectieve verantwoordelijkheden, pakketinhoud en sturing op kosten door ‘uitvoerenden’ (lees: zorgverzekeraars, Zorginstituut en Zorgautoriteit). Het nieuwe kabinet bezweert de komende jaren juist meer geld voor de zorg uit te trekken en daarna de verdere groei van de zorgkosten af te willen remmen. Dus ‘minder meer’ daaraan uit te willen geven: € 4,5 miljard minder meer in 2052 ten opzichte van niet ingrijpen. Toch is dat niet geruststellend.
Opbrengsten van preventie/leefstijl, etc. zijn pas op langere termijn te verwachten. Risico is dat alleen generieke kostenmaatregelen worden genomen en geen maatwerk wordt geleverd. We hebben daarmee mindere ervaringen voor dermatologische zorg. Onze eerdere bevindingen zijn nog steeds actueel. Huid Nederland pleit voor gepaste zorg zoals die bedoeld is. Een aanpak die mensen in plaats van systemen centraal stelt. Kostenbesparingen door: zorg op maat, samenwerking en integrale zorg, samenhangende vergoedingen voor preventie, zorg en oog voor andere leefgebieden als onderwijs en werk. Laten we met zijn allen deze kans grijpen en daarmee de risico’s van koude saneringen beperken. Dat is de uitdaging voor de komende periode!